Obszary Natura 2000 to najmłodsza z form ochrony przyrody, wprowadzona w prawie polskim w 2004 r. Obszary te tworzone są we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Głównym celem tworzenia obszarów Natura 2000 jest zachowanie lub odtworzenie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, które uważa się za cenne (znaczące dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego) i zagrożone wyginięciem.
Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:
- obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO)
- specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO)
- obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW).
Dolina Rawki PLH100015
Jest to obszar siedliskowy mający znaczenie dla Wspólnoty, który zajmuje powierzchnię ponad 2525.99 ha. Dolina Rawki położona jest na terenie dwóch województw: łódzkiego (ok. 89% całkowitej powierzchni) i mazowieckiego (ok. 11% całkowitej powierzchni). Głównym elementem jest rzeka Rawka wraz z przyległymi terenami. Obejmuje fragment doliny Rawki na odcinku między Żydomicami (na północ od Rawy) i Bolimowem (do grobli na drodze nr 704) o długości 52 km. Ponad 65% powierzchni obszaru znajduje się w granicach Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Obszar NATURA 2000 Dolina Rawki jest położony w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Bolimowsko-Radziejowickiego z doliną środkowej Rawki oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. W obrębie obszaru znajdują się 3 rezerwaty przyrody: wodno-krajobrazowy rezerwat Rawka; oraz leśne: rezerwat Kopanicha i Ruda-Chlebacz.
W skład obszaru wchodzi 9 siedlisk przyrodniczych: starorzecza i eutroficzne zbiorniki wodne, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, niżowe świeże łąki użytkowane ekstensywnie, torfowiska przejściowe i trzęsawiska, bory i lasy bagienne, grąd subkontynentalny oraz łęgi jesionowe i olszowe.
Na obszarze Doliny Rawki stwierdzono występowanie kilku gatunków zwierząt podanych w Załączniku II do Dyrektywy Siedliskowej, np.: czerwończyka fioletka, zalotki większej, bobra europejskiego, traszki grzebieniastej czy kumaka nizinnego. W obszarze gniazduje również szereg gatunków ptaków wymieniowych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, w tym np.: bocian czarny, bocian biały, zimorodek, dzięcioł czarny, gąsiorek, jarzębatka i derkacz.
Na terenie doliny stwierdzono chronione i rzadkie gatunki roślin: starodub łąkowy, selernica żyłkowana, goździk pyszny, kruszczyk szerokolistny, lilia złotogłów oraz wolfia bezkorzeniowa.
Część Doliny Rawki wraz z Puszczą Bolimowską, tworzą krajowy węzeł ekologiczny sieci ECONET. Dolina jest fragmentem korytarza ekologicznego o randze krajowej.
Polany Puszczy Bolimowskiej PLH100028
Obszar tworzą cztery śródleśne polany: Siwica, Strożyska, Olszówka i Bielawy. Są to obszary siedliskowe mające znaczenie dla Wspólnoty o całkowitej powierzchni 132,3 ha, z czego połowę stanowi polana Siwica. Polany Puszczy Bolimowskiej są w całości położone na terenie Bolimowskiego Parku Krajobrazowego.
W granicach Polan Puszczy Bolimowskiej stwierdzono następujące siedliska przyrodnicze: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, ziołorośla nadrzeczne, niżowe świeże łąki użytkowane ekspensywnie oraz łęgi olszowe i jesionowe.
Występują tu gatunki wymienione w Załączniku II do Dyrektywy Siedliskowej, takie jak: starodub łąkowy, mopek, nocek duży, kumak nizinny i traszka grzebieniasta. Wśród ptaków wymienionych w Załączniku I do Dyrektywy Ptasiej występują m. in.: bocian czarny, żuraw, derkacz, lerka, lelek, jarzębatka oraz gąsiorek.
O walorach przyrodniczych Polan decydują dobrze zachowane ekosystemy łąkowe i ziołoroślowe. Na uwagę zasługują łąki trzęślicowe z kosaćcem syberyjskim, goryczką wąskolistną i goździkiem pysznym. Występują tam gatunki rzadkie i ginące do których należą: selernica żyłkowana, storczyki: kukułka krwista, kukułka szerokolistna, nasięźrzał pospolity, rutewka żółta.
Dolina Grabinki PLH1400044
Jest to obszar siedliskowy mający znaczenie dla Wspólnoty o łącznej powierzchni 45,8 ha. Obejmuje dolinę niewielkiego cieku Grabinka wraz z fragmentem przyległego terenu. Grabinka jest rzeką efemeryczną (okresową), prowadzi wodę tylko wiosną, latem wysycha. Obszar w całości znajduje się na terenie Bolimowskiego Parku Krajobrazowego.
Teren Doliny Grabinki w 97% powierzchni obejmuje grąd subkontynentalny z dębem szypułkowym, grabem pospolitym, klonem zwyczajnym i brzozą brodawkowatą. Stwierdzono także występowanie łęgu jesionowo-olszowego złożonego głównie z olszy czarnej.
W Dolinie Grabinki wykazano gatunki zwierząt bardzo rzadkie w Polsce. Należą do nich bezkręgowce: Metreletus balcanicus, Siphlonurus armatus czy Paraleptophlebia werneri. Występuje tu także co najmniej 80 gatunków roślin naczyniowych, z czego kilka jest pod ochroną gatunkową, np: lilia złotogłów, orlik pospolity czy wawrzynek wilczełyko.
Warto podkreślić, że dolina Grabinki łączy się z doliną Rawki i tworzy z nią całość przyrodniczo-przestrzenną.
Łąki Żukowskie PLH140053
Obszar siedliskowy mający znaczenie dla Wspólnoty, położony na Równinie Łowicko-Błońskiej. Znajduje się on poza granicami Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, jedynie niewielka jego część znajduje się w otulinie Parku. Jest to jeden z lepiej zachowanych kompleksów łąkowych na Mazowszu, o powierzchni 335,5 ha. Stanowi jedno z najważniejszych miejsc występowania rzadkich motyli: czerwończyka nieparka, czerwończyka fioletka, modraszka nausitous i modraszka telejus. Są to gatunki objęte ochroną ścisłą, chronione na mocy Dyrektywy Siedliskowej i znajdujące się na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce.
Istotnym elementem krajobrazu są tam grunty orne, odłogi i ugory podlegające sukcesji (głównie przez sosnę i brzozę) oraz roślinność towarzyszącą zabudowie jednorodzinnej i letniskowej.
Przedmiotem ochrony na obszarze są następujące siedliska przyrodnicze: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe: łąki olszewnikowo-trzęślicowe oraz łąki sitowo-trzęślicowe; ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne oraz ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże.
Spośród ptaków wymienionych w załączniku I do Dyrektywy Ptasiej występują tam następujące gatunki: trzmielojad, bielik, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, derkacz, świergotek polny, podróżniczek, gąsiorek, zimorodek, dzięcioł czarny, bocian biały, bocian czarny, bielik, orlik krzykliwy i żuraw. Z gatunków wymienionych w załączniku II do Dyrektywy Siedliskowej na tym obszarze występują: bóbr europejski, traszka grzebieniasta, kumak nizinny oraz czerwończyk nieparek.
Stwierdzono tam stanowiska chronionych gatunków roślin: kosaćca syberyjskiego, mieczyka dachówkowatego, podkolana białego, stoplamków – krwistego i szerokolistnego. Na uwagę zasługują liczne populacje krwiściągu lekarskiego i pszeńca grzebieniastego. Z innych gatunków roślin warto wymienić m. in. wiązówkę bulwkowatą, koniczynę pagórkową, rutewki – żółtą i wąskolistną.
