„Rezerwat przyrody jest obszarem obejmującym zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. ( art. 13. 1. Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody).
Rezerwaty przyrody na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego (łącznie 943,47 ha):
- Bukowa Góra - leśny, 34,80 ha
- Murawy Dobromierskie - stepowy, 36,29 ha
- Piskorzeniec - torfowiskowy 409,19 ha
- Czarna Rózga - leśny 185,60 ha
- Oleszno - leśny 262,70 ha
Na terenie otuliny Przedborskiego Parku Krajobrazowego
- Ewelinów leśny - 14,89 ha
BUKOWA GÓRA
Rezerwat „Bukowa Góra” to najstarszy z rezerwatów na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego, utworzony w 1959 roku na powierzchni 34,80 ha. Obejmuje on wapienne wzgórze (335 m n.p.m.), znajdujące się w północno- zachodniej części Pasma Przedborsko-Małogoskiego.
Został utworzony dla zachowania jedynego i ostatniego płatu lasu naturalnego na podłożu węglanowym. Występują tutaj, wykształcone w sposób typowy, trzy zespoły lasu bukowego: ciepłolubna nawapienna buczyna storczykowa, żyzna buczyna sudecka i kwaśna buczyna niżowa. Drzewostan tworzy buk z domieszką klonu jaworu, rzadziej klonu zwyczajnego, grabu, dębu bezszypułkowego i bardzo rzadko występującej lipy szerokolistnej, której tutejsze stanowisko wyznacza północną granicę zasięgu tego gatunku w Polsce. Przeciętny wiek drzewostanu wynosi 155 lat. Drzewostan jest zwarty, o dobrej zdrowotności. W części środkowej i północnej występują liczne kępy podrostów i nalotów bukowych i klonowych z domieszką jaworu.
Runo występuje płatami na zwartym, grubym kobiercu ściółki bukowej, spomiędzy której gdzieniegdzie wychylają się zielone kępy mchów. Mimo głębokiego cienia, panującego w dnie lasu, w runie występuje wiele roślin tworzących gęsty zielony dywan: marzanka wonna, przylaszczka pospolita, szczyr trwały, wyka leśna, żankiel zwyczajny, czerniec gronkowy, fiołki i wiele innych, a wśród nich wielkie rzadkości w tej części Polski: lilia złotogłów, zawilec wielkokwiatowy, wawrzynek wilczełyko, gnieźnk leśny, żłobik koralowaty, buławnik czerwony, buławnik wielkokwiatowy, kruszczyk szerokolistny, kruszczyk rdzawoczerwony, obuwik pospolity. Najliczniejszą grupę zwietząt zamieszkujących rezerwat stanowią ptaki cienistych lasów liściastych. Występuje tu kowalik, pełzacz leśny, kos, gołąb grzywacz, myszołów, puszczyk uralski, dzięcioł czarny i wiele innych. Duże ssaki takie jak dzik, jeleń i sarna przebywają tu sporadycznie. Najczęściej pojawiają się w lesie bukowym w poszukiwaniu bukwi.
MURAWY DOBROMIERSKIE
Rezerwat Murawy Dobromierskie” – rezerwat stepowy o powierzchni 36,29 ha utworzony w roku 1989 w celu zachowania nawapiennych muraw i zarośli kserotermicznych z bogatą i unikalną florą i fauną. Położony jest około 300 m na południe od rezerwatu „Bukowa Góra”, w pobliżu wsi Rączki i Dobromierz. Teren ten był kiedyś użytkowany rolniczo, a następnie porzucony. Rezerwat obejmuje wzgórza zbudowane z górnojurajskich wapieni płytowych i oolitowych, z których roztacza się wspaniały widok na całą okolicę. Wytworzyły się tutaj ciepłolubne zarośla róż, tarniny oraz trawiaste murawy stepowe. Są to wielobarwne, wonne zbiorowiska roślinne. Rezerwat jest najbogatszym skupiskiem roślin stepowych w całej północnej części Wyżyny Środkowopolskiej. Do najcenniejszych składników flory należą rzadkie gatunki kserotermiczne i liczne gatunki podlegające ochronie, takie jak: wiśnia karłowata, pluskwica europejska, orlik pospolity, zawilec wielkokwiatowy, ciemiężyk białokwiatowy, goryczka orzęsiona, dziewięćsił bezłodygowy, aster gawędka, kruszczyk szerokolistny, pierwiosnek lekarski, paprotka zwyczajna, macierzanka pannońska, dzwonek syberyjski. W części rezerwatu, gdzie zostały wycięte zarośla, murawa przedstawia barwny step i jest optymalnie rozwinięta.. W pozostałej części rezerwatu obserwuje się intensywny rozwój zarośli. Warstwę krzewów buduje m. in. tarnina, jałowiec, dzika róża, dereń świdwa i ligustr. Stoki rezerwatu porastają także drzewostany sosnowe w wieku 35 lat z domieszką gatunków liściastych. Rezerwat zapewnia doskonałe warunki rozwoju wielu gatunkom zwierząt, a szczególnie owadom. Bywają tu dziki, zające, dzikie króliki, lisy i drobne gryzonie. W nagrzanej słońcem murawie można spotkać jaszczurkę zwinkę , a w powietrzu zaobserwować myszołowa. Gnieżdżą się tu też liczne ptaki śpiewające oraz bażanty.
PISKORZENIEC
Rezerwat „Piskorzeniec” jest rezerwatem torfowiskowym , utworzonym w roku 1990 na powierzchni 431,96 ha, w miejscu, gdzie łączą się :Potok Borowa, Potok Szreniawski i Czarna Pilczycka. Torfowisko obejmuje ekosystemy wysokotorfowiskowe oraz bagienne lasy olchowo-brzezinowe i bory bagienne. Występuje tu kilka zespołów leśnych i zaroślowych oraz kilkanaście zespołów turzycowych i szuwarowych; reprezentują przegląd roślinności bagiennej od torfowisk niskich przez przejściowe do wysokich. W północno-zachodniej części rezerwatu dominowały do niedawna torfowiska wysokie i przejściowe, których główny zrąb roślinności tworzyły: mszar kępkowo-dolinkowy, mszar z wełnianką pochwowatą i zespół turzycy bagiennej. Obecnie zakłócone warunki wodne powodują szybkie zarastanie torfowiska. Wskutek tego część gatunków już wyginęła , a inne są zagrożone. Do gatunków , które wymarły na tym torfowisku, należą: rosiczka długolistna, rosiczka pośrednia, kruszczyk błotny, zagrożone zaś to: turzyca bagienna, bagnica torfowa, wierzba borówkolistna, turzyca strunowa.
W skład rezerwatu wchodzą również dwa stawy: ”Bolesław” – prawie całkowicie zarośnięty szuwarami oraz staw „Duży” o powierzchni lustra wody około 45 ha. Rezerwat „Piskorzeniec” zasiedla wyjątkowo bogaty w gatunki świat zwierząt. Występuje w nim 10 gatunków płazów ( m. in. żaba moczarowa, ropucha szara, traszka zwyczajna, ropucha zielona, kumak nizinny, rzekotka drzewna), 5 gatunków gadów: żmija zygzakowata, padalec, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec. Z ptaków ( ok. 110 gatunków) gnieżdżą się tu lub żerują i przebywają na torfowiskach m. in. bąk, łabędź niemy, żuraw, cietrzew, rycyk, kruk, słonka, remiz, dziwonia, błotniak stawowy, bocian biały, bocian czarny, czapla siwa, zimorodek. Zalatuje tu orzeł bielik, gnieżdżący się w niedalekim kompleksie leśnym „Oleszno”. Spośród ssaków atrakcję stanowią łosie i bobry.
CZARNA RÓZGA
Rezerwat „Czarna Rózga” – rezerwat leśny, utworzony w roku 1996 na powierzchni 185,60 ha w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnych ekosystemów wilgotnych lasów liściastych z licznymi drzewami pomnikowymi oraz gatunkami rzadkich chronionych roślin zielnych. Utworzenie rezerwatu ma za zadanie chronić ten obszar przed zmianami powodującymi osuszenie terenu. W sieci obszarów chronionych Wyżyny Małopolskiej, a także całej środkowej Polski nie ma już nigdzie tak dużej powierzchni mokrych eutroficznych lasów liściastych z całą ich różnorodnością biologiczną. Rezerwat „Czarna Rózga” uzupełnia tę sieć o obiekt wartości unikatowej.
W rezerwacie gatunkiem dominującym jest olsza, a ponadto rosną tu: jodła, brzoza, buk, sosna, dąb, grab, osika. W granicach rezerwatu drzewostany są prawie wyłącznie naturalnego pochodzenia. Ekosystem tego lasu ma ogromną siłę regeneracji, toteż szybko zanikają ślady dawnych zrębów, wypasu itp. W rezerwacie rośnie grupa starych dębów i innych drzew, które pozostawiono w toku przeszłej gospodarki leśnej. Niektóre mają imponujący wygląd, wszystkie są prawdziwą ozdobą lasu, spełniając jednocześnie rolę dawców cennego materiału genetycznego, jak i będąc miejscem gnieżdżenia się dużych ptaków. Na florę rezerwatu składa się ponad 300 gatunków. Do najcenniejszych należą rośliny górskie o nielicznych stanowiskach występowania na niżu, takie jak: widłak wroniec, kokoryczka okółkowa, trybula lśniąca, narecznica szerokolistna.W rezerwacie rosną następujące gatunki roślin chronionych całkowicie: wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, widłaki (jałowcowaty, wroniec, goździsty) i pomocnik baldaszkowaty. Zwierzęta znajdują tutaj doskonałe warunki do życia. Spotkać tu można żmiję zygzakowatą, padalca, zaskrońca, rzekotkę drzewną, a z ptaków stale gnieżdżącego się tu myszołowa oraz sporadycznie bociana czarnego.
OLESZNO
Rezerwat „Oleszno” – rezerwat leśny, utworzony w 1970 roku na powierzchni 31,43 ha , obejmujący fragment podmokłych lasów o bardzo bogatym drzewostanie, który porasta rozległe obniżenie w Niecce Zabrodzkiej. W 2006 roku na mocy Rozporządzenia Wojewody Świętokrzyskiego powiększono rezerwat o 230 ha, obejmując ochroną strefę lasów łęgowych w okolicy Starej Czarnej. Na mokrej glebie rośnie starodrzew zbudowany z wielu gatunków drzew, głównie olszy czarnej, jesionu wyniosłego, dębu szypułkowego, jodły pospolitej, buka zwyczajnego, świerka pospolitego, klonu zwyczajnego, jaworu, wiązów, graba zwyczajnego i czeremchy zwyczajnej. Olsza i jesion liczą około 150 lat, natomiast buk, dąb i jodła około 170 lat. Podszycie budują liczne podrosty drzew i następujące krzewy: leszczyna, jarzębina, kruszyna, trzmielina zwyczajna, kalina. Na terenie rezerwatu rosną także dwa skupiska cisów. Obserwuje się tutaj mozaikę łęgu jesionowo-olszowego, grądu niskiego i olsu. Runo jest wielogatunkowe i silnie rozwinięte. Rosną tu m. in. gajowiec żółty, kopytnik pospolity, listera jajowata, wawrzynek wilczełyko, przylaszczka, buławnik czerwony. Na terenie rezerwatu są dwa gniazda orlika krzykliwego, a w jego sąsiedztwie gniazdo bielika i bociana czarnego.
EWELINÓW
Rezerwat „Ewelinów” - rezerwat leśny powstał w 2006 na terenie nadleśnictwa Włoszczowa, na powierzchni 14,89 ha. Rezerwat utworzono w celu ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin naczyniowych runa leśnego. Obejmuje on fragment lasu o charakterze grądu typowego, porastającego wzniesienie wapienne. W drzewostanie widoczne są jeszcze ślady użytkowania rębnego w postaci gniazd o dużym stopniu regeneracji. Z punktu widzenia składu runa, rezerwat przypomina inny rezerwat parku tj. Bukową Górę. Cechą wyraźnie odróżniającą jest drzewostan, tutaj założony sztucznie, a w rezerwacie Bukowa Góra naturalny. Niezwykle interesujące jest runo zielne rezerwatu Ewelinów, w którym stwierdzono występowanie 23 gatunków chronionych i rzadkich. Występują tu: lilia złotogłów, kruszczyk szerokolistny, orlik pospolity, rutewka orlikolistna, pierwiosnek lekarski, goryczka wąskolistna i kopytnik pospolity. Gatunki tworzące drzewostan to grab, dąb, jodła, sosna i buk. Rezerwat jest miejscem występowania wielu gatunków ptaków oraz zwierzyny płowej przybywającej tu z okolicznych lasów produkcyjnych. Stwierdzono też obecność lisa, jenota oraz dzika.
